Broers en zussen

In tegenstelling tot bij eeneiige tweelingen is normaal gesproken de uiterlijke overeenkomst tussen broers en zussen niet bijster groot. Maar in grote tegenstelling tot wat wij vaak denken, is dat wat betreft hun psychische eigenschappen óók niet het geval. Ook al groeien ze op in hetzelfde gezin (zoals doorgaans het geval is). Dit gegeven is duidelijk strijdig aan datgene wat men in de wetenschap der psychologie over het algemeen denkt te weten.

Broers en zussen, die zoals gebruikelijk is, in één en hetzelfde gezin zijn opgegroeid, lijken wat psychische eigenschappen betreft niet méér op elkaar dan wanneer ze in verschillende gezinnen zijn opgegroeid. Hoe meer broers en zussen er zich in een gezin voordoen, hoe groter die onderlinge verschillen worden. Als bijvoorbeeld het verschil tussen broer A en een broer B een bepaalde afgebakende waarde heeft, is er sprake van een andere waarde tussen broer A en broer C. En vervolgens is de waarde van het verschil tussen broer B en broer C wéér van een andere waarde. Enzovoort, enzovoort! Tussen zussen onderling doen zich dezelfde soort verschillen voor. Net als de onderlinge verschillen tussen iedere broer en iedere zus.

Het is dus bekend dat de onderlinge band tussen de gezinsleden van grote gezinnen over het algemeen niet bijster groot is. En dat deze veel kleiner is dan de onderlinge band tussen de gezinsleden van kleine gezinnen. Het ideaalbeeld in vroeger tijden van vele jonge koppels om een groot gezin te stichten, resulteerde dan ook doorgaans niet in geweldige onderlinge relaties, zoals de beide leden van die jonge koppels zullen hebben verwacht. Dat moet met name voor de moeders uit die gezinnen een grote teleurstelling zijn geweest. Want juist die moeders hadden immers zoveel geïnvesteerd (in figuurlijke zin) in het voortbrengen en opvoeden van de kinderen van hun gezinnen. Hoe hadden zij ook ooit kunnen menen te weten dat die onderlinge relaties in hun gezinnen wél optimaal zouden kunnen worden?

De ouders van de vele kinderen uit die gezinnen hebben in hun jonge jaren vanzelfsprekend niet het geringste vermoeden gehad dat het fenomeen van de grote onderlinge psychische verschillen zich in hun grote gezinnen zou voordoen. Dit gegeven moet veel psychisch leed bij hen hebben veroorzaakt. En de tragiek daarvan was dat het doorgaans ongezien bleef.

Een factor die ook zal hebben bijgedragen aan minder fijne onderlinge relaties, is het gegeven dat de ouders van de kinderen uit de grote gezinnen een minder goede opvoeding aan hun kinderen zullen kunnen hebben geven, dan de ouders van de kinderen uit de kleine gezinnen. Een groot aantal kinderen zal nu eenmaal minder makkelijk zijn geweest om op te voeden, dan een klein aantal kinderen. Nog een andere factor daarbij is dat ze ook financieel een minder goede basis aan kun kinderen zullen kunnen hebben gegeven, dan de kinderen van de ouders uit de kleine gezinnen.

Dat mensen door de opvoeding in psychische zin niet op elkaar gaan lijken, kan ook komen doordat mensen op één en dezelfde opvoeding anders blijken te reageren. Terwijl ook zal hebben meegespeeld dat een bepaald kind een duidelijk andere opvoeding zal hebben gekregen dan zijn broer of zus. Dat zal ook zijn beïnvloed door het karakter van het betreffende kind. Kinderen die makkelijk in de omgang zijn geweest, zullen bijvoorbeeld minder negatieve reacties in de omgeving hebben opgeroepen dan kinderen die minder makkelijk in de omgang zijn geweest.

Een slecht huwelijk van de ouders gaat overigens meestal wél samen met een hechtere band tussen hun kinderen (waarschijnlijk omdat ze dan meer naar elkaar toe trekken voor emotionele steun en mogelijk zelfs voor fysieke steun).